Overbelastingsblessures van het onderbeen:
Ongeveer de helft van de sportblessures zijn het gevolg van overbelasting. Van alle overbelastingsblessures is de helft in de benen: 20% onderbeen, 15% enkel en 15% voet.
Risicofactoren op blessures aan het onderbeen:
Er zijn verschillende redenen waardoor een overbelasting blessure aan het onderbeen kan ontstaan. Deze worden verdeeld in factoren van het lichaam zelf (intrinsiek) of vanuit de omgeving (extrinsiek).
Bijvoorbeeld bij suikerziekte, problemen aan de vaten, doorgezakte voeten, een verminderde spierkracht, een verminderde beweeglijkheid van spieren of gewrichten of juist instabiliteit van de gewrichten kun je last krijgen van onderbeenklachten.
Het is erg belangrijk dat je goede sportschoenen draagt als je gaat sporten. Ook is een goede nachtrust en gezonde voeding belangrijk om een blessure te voorkomen.
Even na het begin van een nieuw sportseizoen bij veldsporten zien we vaker dat mensen dit soort blessures krijgen. Vaak wordt de trainingsbelasting te snel opgebouwd qua intensiteit en frequentie. Ook zien we vaak onderbeenklachten bij het te snel opbouwen van intensiteit of duur van hardlopen of wandelen.
De drie meest voorkomende overbelasting blessures van het onderbeen zijn:
- Chronisch compartimentsyndroom (CECS) of logesyndroom
- Shin splints ofwel mediaal tibiaal stress syndroom (MTSS)
- Stressfracturen van het scheenbeen (tibia) of kuitbeen (fibula)
Hieronder worden deze blessures kort beschreven.
1) Chronische compartimentsyndroom:
Een compartimentsyndroom is een blessure waarbij de druk in een compartiment of spiergedeelte van het onderbeen te hoog wordt. Het gevolg van een verhoogde druk is een verminderde doorbloeding en een verstoring van de zenuwvoorziening. Dit zorgt weer voor een slechtere spierfunctie, waardoor dit belemmert bij het sporten of bewegen. Deze blessure kenmerkt zich door een of meer van de volgende tekenen of symptomen:
- Pijn en gespannenheid tijdens en/of direct na (sport)activiteit, waarbij de activiteit gestaakt moet worden om de klachten te laten verdwijnen
- Wel pijn bij hardlopen, schaatsen, steppen, wandelen, maar niet bij fietsen.
- In rust meestal weinig klachten
- De klachten komen vaak voor in de beide benen, verschillende studies zeggen tussen de 70% en 95%.
- Tintelingen in het onderbeen en/of de voet/tenen
- Vol gevoel in de kuiten en kuitkrampen, soms zelfs in de nacht
- Doofheid van de voet, een verminderd of ander gevoel van de huid van het onderbeen
- De klachten kunnen soms al jaren aanwezig zijn en langzaam verergeren in de tijd.
2) Shin Splints of Mediaal tibiaal stress syndroom (MTSS):
Mediaal tibiaal stress syndroom is pijn aan de binnenkant van het onderste gedeelte van het scheenbeen. Meestal verergert het met activiteiten en verdwijnen ze gedeeltelijk in rust. Dagelijkse activiteiten kunnen de pijn verergeren. De oorzaak van de pijnklachten is overmatige trekkrachten aan de binnenzijde van het onderbeen. Er zijn verschillende structuren die kunnen zorgen voor de pijn als gevolg van deze trekkrachten, namelijk spier, pees, bot en spiergedeelte. Wil je hier meer over weten? Lees dan ook de blog over shin splints: https://fmcverzijden.nl/shin-splints/ .
3) Stressfracturen van het scheenbeen of kuitbeen
Een stressfractuur is een breukje in het bot als gevolg van overbelasting. Het komt in 0,7% tot 20% van de gevallen voor. Bijna de helft van alle stressfracturen ontstaan in het scheenbeen. Een stressfractuur ontstaat door abnormale druk en ontstaat als er een verschil is tussen de aanmaak en afbraak van bot, hierdoor wordt het bot zwakker. Vaak ontstaat zo een blessure naar aanleiding van een verhoogde trainingsintensiteit.
De pijn is vaak een erg specifiek punt op het scheenbeen of op het kuitbeen dat vermindert in rust. De fysiotherapeut doet verschillende testen om dit vast te kunnen stellen.
Zoals bij de vorige twee klachtenbeelden zijn er bij een breukje ook verschillende redenen waardoor iemand dit sneller kan krijgen. Sommige aandoeningen zorgen voor een lagere botweerstand, zoals reumatische aandoeningen. Ook kan het langdurig gebruiken van bepaalde medicijnen zorgen voor minder sterke botten. Een onregelmatige menstruatie of slechte voeding kan er ook voor zorgen dat een breukje optreedt. Deze klacht komt het meest voor bij de sporten hardlopen, ballet, aerobics en snelwandelen.
Diagnosestelling:
De (sport)fysiotherapeut zal door middel van het vraaggesprek en lichamelijk onderzoek onderscheid maken in deze drie mees voorkomende klachten wanneer het gaat om overbelastingsklachten van het onderbeen. Soms is er aanvullend onderzoek nodig. Heb je zulke klachten en twijfel je over wat het beste is om te doen? Twijfel niet langer, neem de klachten serieus en neem contact op met de fysiotherapeut. Een algemeen advies is om goede voeding te gebruiken, voldoende rust te nemen tussen trainingen en een rustige trainingsopbouw aan te houden om zo een blessure te voorkomen. De fysiotherapeut kan u hierbij ook helpen. Voorkomen is immers altijd beter dan genezen!
Referenties:
Hoogeveen, A.R. (2010). Mono-disciplinaire Richtlijn: Chronisch compartimentsyndroom van het onderbeen. Bilthoven: Vereniging voor sportgeneeskunde.
Van Nugteren, K. & Winkel, D. (2008). Onderzoek en behandeling van spieraandoeningen en kuitpijn. Houten: Bohn Stafleu van Lochem.