Enkel algemene anatomie, veelvoorkomende blessures
De enkel verbindt het onderbeen met de voet. Het bestaat uit twee gewrichten, het bovenste spronggewricht en het onderste spronggewricht. Daarnaast bestaat het uit veel banden die zorgen voor de (passieve) stabiliteit en de spieren die er op hun beurt weer voor zorgen dat je je enkel kunt bewegen en actief kunt stabiliseren (actieve stabiliteit).
Het bovenste spronggewricht bestaat uit het scheenbeen (tibia), kuitbeen (fibula) en spronggewricht (talus). Het bovenste spronggewricht gebruik je als je je voet naar je toe haalt (dorsaalflexie) of van je af duwt (plantairflexie). Dit gebruik je voornamelijk met lopen, afzetten van je voet (plantair flexie) of het landen op je hak (dorsaalflexie).
Het onderste spronggewricht bestaat uit je sprongbeen (talus), hielbeen (calcaneus) en je voetwortelbeentjes. Dit gewricht gebruik je voornamelijk bij het kantelen van je voet, naar binnen draaien (inversie) of naar buiten draaien (eversie). Als je je enkel zwikt is dit het gewricht wat geblesseerd raakt.
Daarnaast zijn er in je enkel heel veel banden aanwezig, de enkelbanden. De banden zorgen ervoor dat je botjes bij elkaar blijven en zorgen voor (passieve) stabiliteit. De bekendste zijn de buitenste enkelbanden. Deze blesseer je als je je enkel verstuikt.
Als laatste zijn er in de enkel nog veel spieren en pezen aanwezig. De spieren zorgen ervoor dat de enkel kan bewegen en zorgt voor de (actieve) stabiliteit. De uiteinde van de spieren zijn de pezen, deze zorgen voor de verbinding tussen het bot en de spier. Deze kunnen o.a. overbelast raken of scheuren wat vervelende blessures zijn.
Enkelverzwikking
De meest voorkomende enkelblessure is de enkelverzwikking. Hierbij zwikt de enkel om. Dit gebeurt vaak bij een sportongeluk maar het kan ook in het dagelijks leven voorkomen. Alle of een van de volgende kenmerken kunnen voorkomen: pijn, zwelling (vaak aan de buitenzijde, het bekende ei op de enkel) warmer aanvoelen, niet of gedeeltelijk kunnen belasten van de enkel.
Wanneer de enkel verzwikt is klapt hij vaak naar binnen toe (inversie trauma), hierbij zijn de banden van de enkel aangedaan. Ze kunnen zijn opgerekt of kunnen totaal afgescheurd zijn. In het ergste geval kunnen de enkelbanden nog een stukje bot van je kuitbeen mee genomen hebben waardoor er ook nog sprake is van een breuk. Ook kunnen de spieren flink opgerekt worden die op hun beurt een botstukje in een andere positie kunnen trekken.
Wat te doen bij een enkelverzwikking
Wanneer de enkel verzwikt is is het verstandig om gebruik te maken van het RICE principe; Rest Ice Compression Elevation (oftewel Rust, ijs, compressie, hoog leggen van de enkel).
Het beste kan er gebruik gemaakt worden van een ijscompressie/koelelement uit de vriezer. Zorg er altijd voor dat er een handdoek tussen de huid en de ijscompressie/koelelement zit, zodat de huid niet bevriest. Doe dit zo snel mogelijk na het trauma en doe dit 20-25 minuten lang en meerdere malen per dag.
Herstel na enkelverzwikking
Het herstel is van veel factoren afhankelijk. O.a. de grootte van het letsel, de kwaliteit van het weefsel voor de verzwikking en wat er bereikt wil worden na het trauma. Wil je weer wedstrijdvoetballen of ben je tevreden zonder pijnklachten in het dagelijks leven.
Heb je je enkel verzwikt dan kun je het beste een intakegesprek aangaan met de fysiotherapeut. Deze kan samen met jou bepalen welk traject te belopen en ervoor zorgen om samen maximaal resultaat te behalen.
Achillespeesklachten
Achillespeesklachten komen veel voor. Vaak zijn dit klachten waar men langdurig last van heeft, dit hoeft echter zeker niet zo te zijn. Door in een vroeg stadium de klachten te melden aan een fysiotherapeut in combinatie met het stellen van de juiste diagnose, waardoor er snel een persoonlijk behandelplan gemaakt kan worden, kunnen deze klachten goed verholpen worden.
De achillespees is een grote pees die eindigt bij het hielbot (calcaneus). Hij komt voor uit de kuitspieren. De achillespees word voornamelijk belast met het afwikkelen van de voet, zoals bij het lopen, springen en rennen.
De pijn bij achillespeesklachten zit meestal tussen de 2-6 cm boven het hielbeen. Achillespeesklachten worden in verschillende stadia onderverdeeld:
- Stadium 1: pijn, stijfheid of vermoeidheid na belasting: deze verdwijnt na een paar uur.
- Stadium 2: startpijn bij activiteit: na warming up is deze pijn voorbij. Let op, vaak komt de pijn aan het einde van de activiteit weer tevoorschijn.
- Stadium 3: pijn tijdens en na activiteiten: na langdurige rust verdwijnt de pijn.
- Stadium 4: hetzelfde als 3 echter de prestatie lijdt er ook onder.
- Stadium 5: er is sprake van continue pijn: ook na langdurige rust verdwijnt deze pijn niet.
Aan de hand van het stadium waarin de klacht zich bevindt en wat er bereikt wil worden na het trauma, bespreekt de fysiotherapeut samen met u wat de beste behandelstrategie is.